LIZARRUSTI-PUTTERRI-ARBIZU

 IGANDEA    2023/03/26   

GOIZEKO 07:30etan- AUTOBUSEZ - RENFE GELTOKIAN

 AURREIKUSITAKO IBILBIDEA

LUZERA: 17,35 km.    ALTUERA: 766 m    TRACK ZK.:121714456

 Mendi irteera martxoaren 26an, igandea. Ibilbidea: Lizarrusti - Putterri - Borden ibilbidea - Arbizu.

Igandean, Aralarko Bideak deitzea pentsatu dugun ibilbide batzuk hasiko ditugu, Aralarren zehar egitea planifikatu ditugunak.

Beraz, igandekoa Aralarko Bideak-1 izango da. Aralar Euskal Herriaren erdialdeko mendilerro bat da, 30 kilometro luze eta 12 kilometro zabal, eta 178 gailurrek eta tontortxok osatzen dute mendilerroa.

Gipuzkoa eta Nafarroa Garaia artean kokatuta dago eta bere lurren herena natura parkea da 1994az geroztik (Gipuzkoako aldean), beren interpretaziogunea Lizarrustin kokatuta dagoelarik.

Bere paisaia ederrengatik, fauna eta flora aberatsagatik eta aztarna etnografiko eta arkeologikoengatik, Aralar Euskal Herriko mendilerro eta parajerik bisitatu eta azpimarragarrienetakoa dugu.

Bai Gipuzkoa zein Nafarroako aldeak, Natura 2000 europear sareko Kontserbazio Bereziko Eremuen (KBE) zerrendan sartuta daude.

Aralar, duela 50 milioi urte altxaturiko goi-lautada da, eta kareharriz osatuta dagoenez, elementu horri loturiko leize, haitzulo eta lurrazpiko errekak jasotzen ditu. Era berean, larre berdeek eta pagadiek osatzen dute bere paisaia.

Ibilbidea Lizarrustin hasiko dugu, eta bertara joango gara autobusez Ordiziatik. Irteera ordua: 7:30 geltokitik.

Igaratzara joateko ohiko bideetako bat jarraituko dugu, antzinako Benta Isabelen atzetik Alleko magaletara doan GRa.

Hasieran aldapa txiki bat egin ondoren, ibilbidearen zati horren lehen zatiak, baso oso politetan barrena, ia ez du desnibelik.

Gauza aldatu egiten da Alleko magaletara hurbiltzen garenean, aldapa asko pikatzen baita han. Gure ibilbideetan ohikoak diren "Mortiroletako" bat. Lasai hartu beharko da. Behin Alleko lepora iritsita, bidea nabarmen leuntzen da kilometro batzuetan.

Beste aldapa bat dugu Putterriko leporaino, pago, hurritz eta haginez osatutako basoan barrena. Putterriren azken zatira iritsiko gara, Putterriko begiak zeharkatuz, haitzetako tunel moduko bat.

Kondairak dioenez, Murumendiko Mariren udako kobazulo ugarietako bat da. Putterriko gailurrerainoko azken igoera dugu, Mendikute motako lur harritsua.

Putterritik, lepora itzuliko gara, eta, hemendik, dena maldan behera, Arbizuraino, baso autoktonoko ibilbide gehiena.

Bere garaian Aralarrera igotzeko Sakanako artzainek erabilitako "Borden ibilbidea" bideari jarraituko diogu. Ibilbide zirkularra da, Arbizu eta Lakuntza artekoa. Inoiz ibili gara horretan.

Arbizun amaituko dugu, kiroldegian. Zorte pixka batekin, txistorra pixka bat probatzeko astia izango dugu agian.

         

Salida montañera para el domingo 26 de marzo. Recorrido: Lizarrusti - Putterri - Borden ibilbidea - Arbizu.

El domingo, comenzaremos una serie de recorridos que hemos planificado realizar por Aralar y que hemos pensado en llamarles: Aralarko Bideak, así que, el de este domingo será: Aralarko Bideak-1.

 La sierra de Aralar, se sitúa en el centro de Euskal Herria, con unos 30 kilómetros de largo por 12 de ancho, formada por unas 178 cimas. Situada entre Gipuzkoa y Nafarroa, la tercera parte de sus tierras son parque natural desde 1994 (zona de Gipuzkoa), con su centro de interpretación en Lizarrusti. Por sus bellos paisajes, su rica fauna y flora y sus restos etnográficos y arqueológicos, Aralar es una de las sierras y parajes más visitados y destacados de Euskal Herria.

 Tanto las zonas de Gipuzkoa como las de Navarra están incluidas en la lista de Zonas Especiales de Conservación (ZEC) de la red europea Natura 2000.

Aralar es una meseta levantada hace 50 millones de años y, al estar formada por piedra caliza, recoge cuevas, simas y arroyos subterráneos asociados a este elemento. Asimismo, los pastos verdes y hayedos conforman su paisaje.

Empezaremos el recorrido en Lizarrusti, hasta donde nos desplazaremos en autobús desde Ordizia. Hora de salida: 7:30 desde la estación. Seguiremos uno de los caminos habituales para ir a Igaratza, el GR que por detrás de la antigua Benta Isabel, se dirige hasta las laderas de Alleko.

Tras una pequeña cuesta al principio, la primera parte de este tramo del recorrido, por bosque muy bonito, prácticamente no tiene desnivel.

La cosa cambia cuando nos acercamos a las laderas de Alleko, donde la cuesta se empina considerablemente. Uno de los "Mortirolos" habituales en nuestros recorridos. Habrá que tomárselo con tranquilidad. Una vez en el collado de Alleko, el camino se suaviza otra vez considerablemente durante unos cuantos kilómetros.

Nos queda otra cuesta arriba hasta el collado de Putterri, por un bosque de hayas, avellanos y tejos. Llegaremos a la parte final de Putterri, atravesando Putterriko begiak, una especie de túnel en las rocas. Dice la leyenda, que es una de tantas cuevas de veraneo de Murumendiko Mari.

Nos queda la última subida hasta la cima de Putterri, terreno rocoso, tipo Mendikute. Desde Putterri, volvemos al collado y, desde aqui, todo cuesta abajo hasta Arbizu, la mayor parte del recorrido por bosque autóctono.

Seguiremos el camino "Borden ibilbidea", utilizado en su día, por los pastores de la Sakana para subir a Aralar. Es un recorrido circular, entre Arbizu y Lakuntza. Alguna vez ya lo hemos recorrido.

Terminaremos en Arbizu, en el Polideportivo. Con un poco de suerte, igual tenemos tiempo de probar un poco de txistorra.

 EGINDAKO IBILBIDEA

 LIZARRUSTI-PUTTERRI-ARBIZU

LUZERA: 19,28 km.    ALTUERA: 824 m    TRACK ZK.:129490886

Martxoaren 26ko mendi irteeraren kronika. Aralarko bideak 1. Ibilbidea: Lizarrusti - Putterri - Arbizu.

21 lagun elkartu gara goizeko 7: 30etan.

Emakumeen nagusitasuna. Euria ari du eta eguraldi txarra dago iragarrita. Irteera bertan behera uztea pentsatu dugu, baina azkenean, egitea erabaki dugu.

Autobusez joan gara Lizarrustira. Euria ari du eta hotz egiten du.

Aurreikusitako ibilbidea jarraitu dugu, Alleko leporaino, aterkia irekita eta lainoa eta hotza. Dena den, bidea oso polita da gauden garairako.

Kalelantegiraino iritsi gara, Putterriko leporaino. Inguru honetan txingorra ere bota digu.

Hemendik, maldan gora, Putterriko begietaraino. Jende askok ez zuen ezagutzen, eta igaro ondoren, azken aldapa igo dugu Putterrira, kontuz, batez ere jaisterakoan, oso irristakor baitago.

Gailurrean ez da ezer ikusten, beraz, pare bat argazki egin eta behera. Tarte hau egiteko, lepotik gailurreraino, Putterriko begiak igaro eta jaisteko, ia ordubete behar izan dugu.

Arbizura jaitsiko gara Borden ibilbidetik. Jaitsiera luzea egin zaigu eta atzerapenarekin iritsi gara autobusera.

Hori bai, eguzkiarekin iritsi gara, baina ez dugu txistorrarako astirik izan. 

  

Crónica de la salida montañera del 26 de marzo. Aralarko bideak 1. Recorrido: Lizarrusti - Putterri - Arbizu.

21 amigos nos hemos juntado a las 7 las 7:30 de la mañana.

Predominio femenino. Está lloviendo y está pronosticado muy mal tiempo. Hemos pensado en suspender la salida, pero al final, hemos decidido hacerla. Nos hemos desplazado en autobús hasta Lizarrusti. Llueve y hace frío.

Hemos seguido el recorrido previsto, hasta el collado de Alleko, con el paraguas abierto y niebla y frío. De todas formas, el camino está muy bonito para la época en que estamos.

Hemos llegado hasta Kalelantegi, el collado de Putterri. En esta zona, incluso nos ha granizado un poco.

Desde aquí, cuesta arriba hasta Putterriko begiak. Mucha gente no lo conocía y, después de pasarlo, hemos subido la última cuesta a Putterri, con cuidado, sobre todo al bajar, ya que está muy resbaladizo. En la cima, no se ve nada, así que, hacemos un par de fotos y para abajo. Para hacer este tramo, desde el collado hasta la cima, pasando por Putterriko begiak y bajar, nos ha costado casi una hora.

Bajamos hasta Arbizu por Borden ibilbidea. Se nos ha hecho larga la bajada y hemos llegado con retraso al autobús.

Eso sí, hemos llegado con sol, aunque no ha habido tiempo para la txistorra.

 

Descarga RUTA: lizarrusti-putterri-arbizu.gpx

Menleku  2023/03/26

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/lizarrusti-putterri-arbizu-129490886